İzmir Büyükşehir Belediyesi, akaryakıt ve elektrik fiyatlarına arka arda gelen yüksek artışlar nedeniyle toplu ulaşım tarifelerinde düzenleme yapmak zorunda kaldı. Ulaşım Uyum Merkezi’nde oy çokluğuyla alınan kararla 20 Mart Pazar gününden itibaren geçerli olacak yeni biniş fiyatları belirlendi. “Sağlıklı ve sürdürülebilir toplu ulaşım hizmeti istikrarı” için tarifelerin her ay TÜİK tarafından açıklanan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ışığında otomatik olarak güncellenmesi kararı alındı. Öte yandan İZDENİZ’de de otomobil vapuru tarifesi ayrıyeten düzenlendi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı ESHOT, İZULAŞ, İZDENİZ, Metro-Tramvay ile TCDD-Büyükşehir paydaşlığıyla işletilen İZBAN ve ESHOT kontrollü İZTAŞIT araçlarına biniş tarifeleri, akaryakıt ve güç fiyatlarına gelen yüksek artışlar nedeniyle yine düzenlendi. Mevcut ekonomik tabloda, toplu ulaşım hizmetinin sürdürülebilmesi için tarife değişikliğinin kural olduğu vurgulandı.
2,5 ayda yüzde 99,7 arttı
31 Aralık 2021’de elektriğin kilovatsaati 1,13 TL iken; 17 Mart itibariyle bu sayının 2,60 TL olduğuna ve artırım oranının yüzde 130’u bulduğuna dikkat çekildi. Motorinde ise 2,5 aylık artış oranının yüzde 63,33 olduğu; 31 Aralık’ta 11,42 TL olan mazot litre fiyatının, 17 Mart’ta 18,66 TL olduğu belirtildi. 17 Mart 2021’de litresi 6,61 TL olan motorinde son bir yıldaki artış oranı ise yüzde 182,22 oldu.
Yeni tarife, bu oranların altında
Yeni tarifelerin, bu oranların çok altında belirlendiği bilhassa vurgulandı. Motorindeki artış oranı dikkate alınsa tam biniş fiyatının 7,68 TL; öğrenci biniş fiyatının 2,68 TL; öğretmen ve 60 yaş biniş fiyatının 6,63 TL olması gerektiğine dikkat çekildi.
Hasılat, akaryakıtı bile karşılamıyor
Kentte toplu ulaşım yükünün neredeyse yarısını çeken ESHOT Genel Müdürlüğü’nde, günde 140 bin litre akaryakıt kullanıldığı; bugünün fiyatlarıyla her gün 2 milyon 612 bin TL akaryakıt maliyeti çıktığı belirtildi. ESHOT’un bir günlük hasılatının tamamının, fakat kullanılan akaryakıtın yüzde 62’sini karşılayabildiği kaydedildi. Yılbaşından bu yana elde edilen toplam hasılatın 64 milyon 476 bin TL; yalnızca akaryakıt sarfiyatının ise 101 milyon 164 bin TL olduğu tabir edildi.
Büyükşehir’den her yolcuya 6,78 TL destek
Son olarak, fiyatsız ve indirimli binişler hesaba katıldığında bir yolcudan 1,78 TL gelir sağlandığı belirtilirken; biniş maliyetinin ise 8,93 TL olduğu; İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin her biniş için 6,78 TL sübvansiyon sağladığı kaydedildi.
Araba vapuru tarifesi de değişti
Öte yandan İZDENİZ A.Ş.’de de otomobil vapuru fiyatları yine düzenlendi. İZDENİZ’den yapılan açıklamada, otomobil vapurları için son fiyat düzenlemesinin 28 Kasım 2021’de gerçekleştirildiği hatırlatıldı. O gün bir litre mazot fiyatının 7,65 TL olduğu belirtilirken, geçen üç ayda bu sayının yüzde 101 artış gösterdiği ve 16 Mart itibariyle 15,34 TL olduğu vurgulandı. Mevcut tabloda tarife değişikliği yapmanın kaçınılmaz olduğu tabir edilirken; yapılan düzenlemeyle otomobil vapurunu en çok kullanan arabalar için geçiş fiyatının sırf yüzde 28 oranında artırıldığına dikkat çekildi.
Mil başına en düşük ücret
20 Mart Pazar gününden itibaren geçerli olacak yeni fiyat düzenlemesine karşın, misal kuruluşlar ortasında “mil başına en düşük ücret” tarifesinin hala İzmir’de uygulandığı kaydedildi. Şoför ve fiyatsız geçiş hakkına sahip yolcular hariç, araçlar içindeki öbür yolculardan alınan 1 TL fiyatta değişiklik yapılmazken; yeni fiyatlar şöyle oldu:
Araba 32 TL; motosiklet 18 TL; minibüs/kamyonet TL; midibüs 90 TL; otobüs/kamyon 130 TL; TIR 250 TL…
İşte yeni biniş ücretleri
İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Uyum Merkezi (UKOME) kararı uyarınca, A Tarife kapsamında 4,70 TL olan tam biniş fiyatı, 6,50 TL’ye çıkarıldı. 120 dakika içindeki birinci aktarma fiyatı 1,20 TL, ikinci aktarma fiyatı ise 90 kuruş olarak belirlendi. Birinci binişten sonraki 120 dakika içinde, üçüncü ve sonraki aktarmalardan fiyat alınmaması uygulaması devam edecek.
Yaklaşık iki yıldır tıpkı olan öğrenci biniş fiyatı de 1,64 TL’den 2,20 TL’ye yükseltildi. Öğretmen ve 60 Yaş biniş fiyatı ise 4,06 TL’den 5,60 TL’ye çıkarıldı. Öğrenci, Öğretmen ve 60 Yaş kartlarının, birinci binişten sonraki 120 dakika içinde aktarma fiyatlarından muaf olması uygulaması devam edecek. Birebir formda, 05.00-07.00 ve 19.00-20.00 saatleri ortasında yüzde 50 indirimli biniş hizmeti verilen Halk Taşıt uygulaması da sürecek.
Bir yıllık maliyet artışı yüzde 182!
UKOME kararında, Güç Piyasası Düzenleme Kurulu’nca (EPDK) açıklanan yeni datalara nazaran akaryakıtta son bir yıllık artış oranının yüzde 182 olduğu vurgulanırken; tam biniş fiyatına yapılan artış oranının yüzde 38 olduğu belirtildi; şu detaylara dikkat çekildi: “Şubat 2022’de tüketici fiyat endeksinde bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 54,44; üretici fiyat endeksinde ise bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 105 artış gerçekleşmiştir. Döviz kurundaki artışlar ise yedek kesim alımlarının dövize endeksli olması nedeniyle maliyetleri etkilemiştir.
Ücretsiz binişler sübvanse edilmiyor
Nüfusu yaklaşık 4,5 milyon olan İzmir’de; Posta Dağıtıcısı Kartı, 65 Yaş Kartı, TÜİK Kartı, Basın Kartı, Şehit Ailesi Kartı, Gazi Kartı, Engelli Kartı, Engelli Refakatçi Kartı sahipleri ile Emniyet Hizmetleri Sınıfı, Er ve Erbaşlar, Kıyı Güvenlik ve Jandarma ile sıhhat işçisi de toplu ulaşım hizmetlerinden fiyatsız faydalanmaktadır. Merkezi Yönetim’in belirlediği toplumsal siyasetlerin, ilgili kurumlar tarafından sübvanse edilememesinin toplu ulaşıma getirdiği ek maliyetlere karşın toplumsal belediyecilik anlayışından ödün vermeksizin hizmet verilmesi ön planda tutulmaktadır.”
Fiyatlar her ay güncellenecek
UKOME kararında, güç ve akaryakıt fiyatlarında yaşanan belirsizlik ve daima artış eğilimi nedeniyle fiyatların öngörülemediği de kaydedildi. Bu nedenle “sağlıklı ve sürdürülebilir toplu ulaşım hizmeti istikrarı” için tarifelerin her ay Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ışığında otomatik olarak güncellenmesi kararı alındı.
20 Mart 2022 Pazar gününden itibaren tüm toplu ulaşım araçlarında geçerli olacak öbür yolcu fiyat tarifeleri ise şöyle düzenlendi:
B Fiyat Tarifesi
Etraf ilçelerde hizmet veren ve 120 Dakika Aktarma Sistemi’ne dahil olmayan çizgilerde tam biniş fiyatı 6,70 TL oldu. Öğrenci binişi 2,20 TL; indirimli öğrenci, öğretmen ve 60 yaş binişleri 5,64 TL olarak belirlendi. Bu çizgilerde, 05.00-07.00 ve 19.00-20.00 saatleri ortasında uygulanan yüzde 50 indirimli Halk Taşıt hizmeti de geçerli.
C Fiyat Tarifesi
Halk ortasında “Gittiğin Kadar Öde” olarak bilinen bu tarifede birinci 10 km için tam biniş fiyatı 6,12 TL; öğrenci fiyatı 1,94 TL; indirimli öğrenci ,öğretmen ve 60 yaş binişleri 4,92 TL oldu. 10 km’den sonra km başına tam binişlerde 16 kuruş; öğrenci binişinde 8 kuruş; öğretmen ve 60 yaş binişlerinde 12 kuruş alınacak. 120 Dakika Aktarma Sistemi’ne dahil olmayan bu tarifede, yüzde 50 indirimli Halk Taşıt hizmeti ise geçerli.
D Fiyat Tarifesi
Güzergâh uzunlukları fazla olan 760, 761, 795, 798, 835, 837 ve 883 numaralı çizgilerde geçerli olan bu tarifede; tam biniş fiyatı 14,34 TL; öğrenci fiyatı 4,30 TL; indirimli öğrenci, öğretmen ve 60 yaş binişleri 9,60 TL oldu. 120 Dakika Aktarma Sistemi’ne dahil olmayan bu tarifede, yüzde 50 indirimli Halk Taşıt hizmeti ise geçerli.
E Fiyat Tarifesi
Üniversite yerleşkelerinde ring yapan otobüslerde geçerli bu tarifede, tam biniş fiyatı 6,50 TL; öğrenci fiyatı 60 kuruş; indirimli öğrenci, öğretmen ve 60 yaş binişleri 5,60 TL oldu. 120 dakika aktarma sistemine dahil olan bu çizgilerde, tam biniş yapanlar birinci aktarma için 1,20 TL, ikinci aktarma içinse 90 kuruş ödeyecek. 120 dakika içindeki üçüncü ve sonraki aktarmalar ise fiyatsız yapılacak. Yüzde 50 indirimli Halk Taşıt uygulaması, bu tarifede de geçerli.
F Fiyat Tarifesi
Baykuş Sınırları olarak bilinen ve gece yarısından sabaha kadar hizmet veren sınırlarda tam biniş fiyatı 14,34 TL; öğrenci fiyatı 4,40 TL; indirimli öğrenci ,öğretmen ve 60 Yaş binişleri 11,30 TL oldu. Bu tarifede 120 dakika aktarma sistemi ve Halk Taşıt uygulaması geçerli değil.
G Fiyat Tarifesi
Mavişehir, Alsancak Cumhuriyet Meydanı, Bornova Metro ve Şirinyer Aktarma Merkezi’nden Adnan Menderes Havalimanı’na çalışan 200, 202, 204 ve 206 numaralı çizgilerde tam biniş fiyatı 14,34 TL; öğrenci fiyatı 9,56 TL; indirimli öğrenci , öğretmen ve 60 Yaş binişleri 11,30 TL oldu. Bu tarifede 120 dakika aktarma sistemi ve Halk Taşıt uygulaması geçerli değil.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
