Belçika’da yaşayan 18 yaşındaki Yasin için herkes seferber oldu. 4 aydır hastanede yatan ve ilik nakli için uygun donör bekleyen genç için Belçikalı hekimler Türkiye’yi işaret etti.
Yakınlarının tüm eforlarına karşın Belçika’da kök hücre bulamayan aile devayı Türkiye’ye davet yapmakta buldu. Belçikalı hekimlerin verdiği bilgiye nazaran Yasin’in kendi ırkından donör bulunması durumunda ilik uyuşma bahtı daha yüksek olacak.
TÜRKÖK, istekli bağışçılara ilişkin doku kümesi antijeni bilgilerinin depolandığı Kemik İliği Bankasının (KİB) oluşturulması ve kök hücre nakli ile ilgilenen merkezler ortasında uyumun sağlanması maksadı ile kurulmuştur. İstekli kök hücre bağışçı adaylarının kazanılması Türk Kızılay tarafından sağlanmaktadır
Kök Hücre Bağışçısı Kazanımı çalışmaları “Ulusal Kan ve Kan Bileşenleri Hazırlama, Kullanım ve Kalite Garantisi Rehberi 2016” çerçevesinde gerçekleşmektedir.
Türk Kızılay, “Kök Hücre Bağışçısı Kazanımı” misyonuna, bünyesindeki Bölge Kan Merkezlerinde kurduğu 16 İstekli Verici Merkezi ile hazırlık çalışmalarını tamamlamasının akabinde 13.08.2014 tarihinde etkin olarak başlamıştır.
KÖK HÜCRE BAĞIŞ NOKTALARI
Yaşam uzunluğu kendi kendini yenileme ve farklı, büsbütün olgun hücrelere dönüşebilme kapasitesine sahip hücrelerdir. Gereksinim olduğu vakit kendilerinden sonraki hücrelere farklılaşarak, hücrelerin gelişimini, olgunlaşmasını ve çoğalmasını sağlarlar.
Erişkin kök hücrelerden olan hematopoetik kök hücreler;
-Tüm kan hücrelerine farklılaşabilirler.
-Kemik iliği, kan ve göbek kordonundan elde edilirler.
-Uygun şartlarda dondurularak canlılığını korurlar.
Damar yolu ile verildiğinde kemik iliğine yerleşir ve hematopoezi (kan hücrelerinin oluşumu) başlatırlar.
HLA, bir kişinin dokusunun öteki bir şahsa ne kadar uyduğunu gösterir. HLA doku tipi kalıtsal olup, kişinin kardeşleri varsa ikizi en yeterli eşleşme ihtimali olan bireylerdir. Hastanın ailesi içerisinde eşleşme bulunamaz ise tarama sizin üzere akraba olmayan bireyler ortasında yapılmaya başlanır. Bir bağışçının, bir hasta için uygun olduğunun belirlenmesi, HLA doku tiplerinin eşleşmesi ile olur. Bağışçı ve hastanın HLA sonuçlarının yüksek oranda eşleşmesi, en yeterli nakil sonucunun alınmasına neden olur.
-Kemik iliği kanserleri
-Lenfomalar
-Çeşitli organ kanserleri
-Kemik iliğinin yetersiz çalıştığı yahut çalışmadığı durumlar
-Kalıtsal anemiler
-İmmün yetersizlikler
-Kalıtsal metabolik hastalıklar
1-18-50 yaş aralığında olmalıdır.
2- Sağlıklı bir kişi olmalıdır. (Hepatit B, Hepatit C ve Sifiliz hastalığı geçirmemiş olan, kronik hastalığı bulunmayan, kanser, HIV ( AIDS ) tanısı almamış olan kişiler)
Müracaat sonrası bir bilgilendirme görüşmesi yapılır. Şayet bağışı kabul ederseniz, İstekli Kök Hücre Bağışçısı Bilgilendirme ve Onam Formunu doldurup imzalayarak bu bağışı resmi olarak onaylamanız sizden istenir. Akabinde kan kümenizin belirlenmesi, enfeksiyon hastalıkları açısından test edilmesi (HIV, Hepatit ve Sifiliz) ve doku tipleme testlerinin yapılabilmesi için 3 tüp kan örneği alınır. Testler sonucunda rastgele bir enfeksiyon casusu tespit edilir ise bağışçı olamazsınız ve bu hususta bilgilendirilirsiniz.
Eğer enfeksiyon hastalıkları açısından test sonucunuz negatif ise kan örneğiniz HLA (insan lökosit antijeni) doku tipinizin belirlenmesi için TÜRKÖK Doku Tiplendirme Laboratuvarı’na gönderilir ve test sonuçları Kemik İliği Bankası’na aktarılır.
Periferik kök hücre yahut kemik iliği nakli bekleyen hastalar için bağışçı adayı olmak istiyorsanız ülkemizde ve dünyada nakil olmayı bekleyen rastgele bir hasta için sizin datalarınız de değerlendirmeye alınacaktır.
Size en yakın İstekli Verici Merkezi ve Sabit Kan Alma Merkezlerinde kök hücre bağışı ile ilgili bilgilendirme alabilir ve kök hücre bağışında bulunabilirsiniz.
18-50 yaşlarında ve bilgilendirilmiş onam vermiş olan sağlıklı birey olma şartı aranmaktadır. Bu şartların sağlanması durumunda kişi kök hücre bağışında bulunabilir.
Bağışçılar kök hücre bağışı süreci öncesinde isim-soy isim, doğum tarihi (gün/ay/yıl), T.C. Kimlik Numarasını içeren nüfus cüzdanı ve kalıcı adres bilgilerini vererek kendilerini tanıtmalıdır. Kimlik ibrazı yasal zorunluluktur.
Kök hücreler devamlı olarak kendini yenileyebilme özelliğine sahip olduğu için bağış sürecinden sonra bağışçının kök hücreleri belli bir müddette tekrar eski sayısına ulaşacaktır.
Kök Hücre toplama sürecinden sonra hücre sayısının kâfi ölçüye ulaşmasını beklemek açısından 3 aylık bir mühlet kafidir. TÜRKÖK Projesi kapsamında bir hastayla ahenginiz tespit edildiğinde ve sizden kök hücre toplama süreci gerçekleştirildiğinde data tabanında 1 yıl boyunca inaktif hale getirilmekte olup, tarama yapılmamaktadır. 1 yılın sonunda TÜRKÖK Kemik İliği Bankası bilgi tabanından aksi bir talebiniz olmadıysa kaydınız otomatik olarak faal hale getirilecektir.
Bağışçının onay vermesi durumda kök hücre toplama süreci ülkemizdeki uygun bir aferez merkezinde yapıldıktan sonra toplanan kök hücreler hastanın bulunduğu ülkeye gönderilecektir.
İletişim bilgilerinize rahat ulaşılabilmesi açısından bulunduğunuz ülkedeki kemik iliği bankasına müracaat yapmanız daha hakikat olacaktır. Türkiye olarak dünyadaki öbür Kemik İliği Bankaları’ndan da tarama yapabildiğimiz için sizin bilgilerinize uygun bir hasta eşleşmesi olduğunda sizinle bağlantıya geçilebilecektir.
Kronik hastalığı olan ve bu yüzden tertipli ilaç kullanması gereken şahısların tabip tarafından kıymetlendirilmesi gerekmektedir.
Türk Kızılay olarak kök hücre bağışçısı kazanımı vazifemizi yerine getirirken bağışçı adaylarımızı yapacakları bağış konusunda uygun halde bilgilendirmeyi misyon olarak belirlemiş bulunmaktayız. Ayrıyeten nakil bekleyen tüm hastalara umut olma arayışında olduğumuzu belirtmek isteriz. Bu sebeple çalışmalarımızı tek bir hastaya yönelik yapmamakta, tahminen de ileride bir eşleşme olduğunda vazgeçmeyecek bağışçı adayları kazanımına yönelik yapmaktayız.
Tüm hastalar için bağışçı adayı olmayı kabul ediyor, rastgele bir hastaya bir eşleşme durumunda kök hücre bağışında bulunmak istiyorsanız sizleri Türk Kızılay merkezlerine bekleriz.
