Halk ortasında ‘sara’ olarak da bilinen epilepsi, beynin bir bölgesindeki hücrelerin ani ve denetimsiz elektrik sinyali yollamasıyla oluşan ve nöbetlerle kendini gösteren kronik bir hastalık. Doğum sırasında yahut daha sonra rastgele bir nedenle beyin hasarı yaşayan şahıslarda gelişen epilepsi, çocuklarda erişkinlere göre daha sık görülüyor. O denli ki ülkemizde 80.000 çocuğun epilepsi hastası olduğu iddia ediliyor. Epilepsi nöbetleri çocuğun motor, toplumsal ve zihinsel gelişimini olumsuz etkilediği ve ilerleyen vakitte kalıcı hasarlar bırakabildiği için tedavide gecikilmemesi büyük kıymet taşıyor. Toplumda epilepsinin tedavisinin olmadığına yönelik yaygın bir kanı olsa da, gelişen tedavi sistemleri sayesinde nöbetler denetim altına alınabiliyor ve çocukların günlük hayatlarına meselesiz devam etmeleri mümkün olabiliyor. Kâfi ki tedavide geç kalınmasın! Acıbadem Altunizade Hastanesi Çocuk Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Memet Özek, tedaviden faal sonuç alınmasında erken teşhis ve yanlışsız tedavinin kilit rol üstlendiğine dikkat çekerek, “Epilepsi hastalığında çocuklar kesinlikle uzman bir çocuk nöroloğu tarafından denetim edilmeli. Birinci seçenek olarak ağız yolu ile alınan nöbet ilaçları kullanılmalı. İlaçlara karşın nöbet geçiren hastalar çocuk epilepsi cerrahisi takımı tarafından ameliyata uygun olup olmadıkları tarafında değerlendirilmeli” diyor.
Bu belirtilere dikkat!
Çocuklarda epilepsinin belirtileri, epilepsinin çeşidine ve şiddetine nazaran değişiklik gösterebiliyor. Aşağıda yer alan belirtilerden kimileri varsa, vakit kaybetmeden çocuk nöroloji uzmanına başvurmanız, epilepsinin erken teşhis ve tedavisinde büyük değer taşıyor.
- Ani başlayan endişe hissi, olmayan makus kokuları hissetme
- Değişik renkler ve ışıklar görme
- Yüzde, kol ve bacaklarda kasılmalar
- Ağızdan salya akması
- Kasların birdenbire kasılıp gevşemesi
- Gözlerin bir tarafa gerçek donup kalması
- Başın düşmesi
- İdrar ve gaita kaçırma
- Bilinç kaybı
- Nöbet sonrasında yorgunluk ve uzun süren uyku hali
Tanı EEG ile konuluyor
Epilepsi tanısı, beynin elektriksel aktivitesinin elektroensefalografi, öbür bir deyişle EEG ile izlenmesi sayesinde konuluyor. Bu süreç çocuğun saçlı derisinin üzerine yapıştırılan elektrotlar ile yapılıyor. Birinci değerlendirmede 30 dakikalık rutin EEG kâfi olabiliyor. Lakin epilepsinin çıkış noktasının tam bulunamadığı durumlarda, en az 48 saat ve bazen daha fazla müddet ile görüntü EEG usulüne başvurmak gerekebiliyor.
İlaçlarla nöbetler denetim edilebiliyor
Epilepside birinci tedavi seçeneğini ağız yolu ile alınan nöbet ilaçları oluşturuyor. Çocuk Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Memet Özek, bu ilaçların hastaların yüzde 75’inde nöbetleri azalttığını ya da durdurduğunu, fakat geriye kalan yüzde 25 hastada ise faydalı olamadıklarını belirterek, “Bu çocuklara biz ‘ilaca dirençli nöbeti olan hastalar’ diyoruz. Bu türlü bir tabloda özel bir rejim olan ketojenik diyet uygulanabilir. Fakat bu da çok emek ve titizlik isteyen bir beslenme biçimidir” diyor.
İlaç tedavisi yarar sağlayamazsa…
Prof. Dr. Memet Özek, antiepileptik ilaçların tedavi edemediği ya da ilaç ve ketojenik diyete karşın nöbetleri durmayan çocukların epilepsi cerrahisine uygunluk açısından değerlendirilmeleri gerektiğini söz ederek, “Zira bu çocukların tedavi olarak diğer talihleri kalmamıştır. Lakin her çocuk ameliyat adayı olamıyor. Çocuğun cerrahi teknikten yarar görüp görmeyeceği detaylı tetkiklerle belirleniyor” diyor.
Nöbetlerin kaynağı mercek altında
Cerrahiye uygunluk değerlendirmesi sırasında, hayli gelişmiş özellikleri olan 3 Tesla ince kesit epilepsi protokollü MR prosedüründen faydalanmak gerekiyor. “Bu sisteme başvurulmasındaki gaye nöbetlerin nereden kaynaklandığının bulunmasıdır” diyen Çocuk Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Memet Özek, şöyle devam ediyor: “Ayrıca uzun müddetli Video-EEG ile olağandışı beyin dalgalarının sahiden MR’da görülen sıkıntılı bölgeden kaynaklanıp kaynaklanmadığı saptanmalıdır. Şayet MR ve EEG sonucunda epilepsiden sorumlu olan beyin bölgesi iddia edilemez ise PET ile SPECT dediğimiz ve beyin hücrelerinin metabolizmasına nazaran epilepsi bölgesini belirleyen metotlar de kullanılabiliyor”
Cerrahi sistem kritik kıymete sahip
Çocuk epilepsi cerrahisinin bir ekip işi olduğunu belirten Prof. Dr. Memet Özek,sözlerine şöyle devam ediyor:“Bu ekip, içerisinde çocuk nörologları, çocuk beyin cerrahisi tabipleri, çocuk radyoloji uzmanları, nükleer tıp uzmanları, EEG teknikerleri, çocuk psikoloğu, hasta ve takım içi uyumunu sağlayan epilepsi kümesi hemşiresinden oluşmaktadır”
Çocuk Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Memet Özek, epilepsi hastalığında 3 tip cerrahi usulünün uygulandığını belirterek, prosedürleri şöyle sıralıyor: “Bunlar, lezyonun neden olduğu epilepsilerde sorumlu odağın çıkarılması, yani lezyonektomi cerrahisi, beynin hastaya ziyan vermeden çıkarılması mümkün olamayacak kadar büyük bir kısmının etkilendiği durumlarda hasta bölgenin öteki bölgeler ile kontağının kesilmesini hedefleyen diskonneksiyon cerrahisi ve beynin tamamına yakınının ya da tamamının epilepsiden sorumlu olduğu durumlarda epilepsi pili tedavisinin uygulandığı işlevsel cerrahilerdir. Lezyonektomi cerrahilerinde muvaffakiyet oranı yüzde 85, diskonneksiyon cerrahisinde yüzde 60 ve beyin pilinde yüzde 50 düzeyindedir”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
