Rusya Devlet Atom Gücü Kurumu Rosatom’un yakıt şirketi TVEL A.Ş.’de, Bilim ve Teknik Şurası, “Nükleer ve Radyasyon Açısından Tehlikeli Tesislerin Hizmetten Çıkarılması için Teknolojilerin Geliştirilmesi” bahisli bir toplantı düzenledi. Yapılan Ar-Ge çalışmalarının sonuçlarının değerlendirildiği toplantıda, 2022-2023 yıllarında hayata geçirilmesi planlanan projeler değerlendirildi.
Ar-Ge çalışmaları, Tomsk bölgesinde yer alan Seversk kentindeki Sibirya Kimyasal Kombine A.Ş (SCC), Moskova’daki Bochvar Yüksek Teknoloji Bilimsel İnorganik Araştırmalar Enstitüsü (VNIINM) ve Kaluga bölgesinde yer alan Obninsk kentindeki“Rusya Federasyonu Devlet Bilim Merkezi Fizik ve Elektrik Mühendisliği Enstitüsü” (SSC RF-IPPE)uzmanları tarafından yapıldı.
2019’dan bu yana TVEL A.Ş., Rosatom’un Hizmetten Çıkarma alanındaki sanayi entegratörlüğünü yürütüyor. Entegratör, sanayi yetkinliklerini ve referanslarını birleştiriyor ve dijital ve otomatik tahliller de dahil olmak üzere yeni teknolojilerin geliştirilmesini ve uygulanmasını koordine ediyor.
Toplantıda sunulan yenilikler, tesislerin devreden çıkarılmasına yönelik çalışmaların uzaktan gerçekleştirilmesini sağlayacak ve operatörlerin maruz kaldığı radyasyonu azaltacak. Bu cins teknolojilerin kullanımı, güvenliği artırarak işin daha verimli halde yürütülmesine ve sonrasında uygulama maliyetlerinin değerli ölçüde azaltılmasına imkan verecek.
Bina yapılarının uzaktan kuru dekontaminasyonu için tekrar SCC tarafından geliştirilen bir sistem, süreçlerin düzenekten muhakkak bir uzaklıktan yapılmasını sağlıyor. Ekonomik değerlendirmeye nazaran, kelam konusu dekontaminasyon usulleri, beton yüzeylerin parçalanması için gereken manuel çalışmaya kıyasla başlangıç maliyetinde iki kat ve el aletleriyle (kaya matkabı yahut kırma makineleri) çalışmaya kıyasla dört kat azalma olduğunu gösteriyor. Operatör 2-3 metre aralıkta çalışıyor ve boruların işleyişini düzenliyor. Sistem, geniş yüzeylerde kullanıma uygun olma özelliği taşıyor. Ayrıyeten, uzaktan çalışmaya imkan vererek ve toz oluşumunu engelleyerek iki büyük probleme tahlil de teşkil ediyor.
SSC RF-IPPE tarafından geliştirilen, ulaşılması sıkıntı yerlerde gama radyasyonunun doz oranını ölçmek için kullanılan fiber optik sistem de sensör düzeyinde beta ve gama radyasyonunu kaydediyor. Nötron radyasyonuna sağlam olan sistem yüksek radyoaktif alanlarda çalışabiliyor. Sistem, gama ve beta alanlarının nicel tahlili için de kullanılabiliyor. Gelecekte, süratli nötron reaktörlerinde yakıt ikmali sisteminde nükleer yakıtın gama aktivitesini izlemek hedefiyle bir yol geliştirmek için bu teknolojiyi kullanmak mümkün olacak.
VNIINM’den bilim adamları, homojen olmayan atık paketlerindeki bölünebilir nüklidlerin içeriğini incelemek için bir teknoloji geliştirmek ve bu teknolojiye dayalı bir suram oluşturmak maksadıyla da bir proje önerdiler. Proje, atıkların kabul ve nükleer güvenlik kriterlerine uyup uymadığının takibi için gereken süreyi kısaltmayı ve maliyeti düşürmeyi sağlayacak. Ar-Ge çalışmalarının sonuçları, nükleer işletmelerde pratik uygulamalara dönüşüyor. Bahsin uygunluğuna karar veren Bilim ve Teknik Şurası uzmanları teknolojinin nasıl geliştirilebileceğine dair tekliflerini de paylaştılar.
TVEL Hizmetten Çıkarma Programları Yöneticisi Vadim Sukhikh hususa ait olarak şunları söyledi: “Bir müşteri olarak TVEL, iki faktörü göz önünde bulundurarak bu projeleri finanse etmeyi sürdürmeye hazır. Bu faktörlerden birincisi, teknolojinin farklı nükleer tesislerde tekrarlanabilmesinin gerekmesi. İkincisi, teknoloji yabancı ekipman tedarikçilerinden bağımsız formda geliştirilmesi.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
