2020 Eylül’ünde Beyaz Saray’ın balkonunda ABD’nin eski Lideri Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile Bahreyn dışişleri bakanlarıyla poz verdiğinde, birçok uzman artık Orta Doğu’da yeni bir periyodun başladığını sav ediyordu. Bahreyn ve BAE, İbrahim Muahedeleri ismi verilen mutabakatla İsrail ile olağanlaşma yolunu seçmiş, bu adımı bölgede başta Suudi Arabistan olmak üzere başka Arap ülkelerinin de takip edeceği sav edilmişti. Lakin ortadan geçen 3 yılın akabinde beklenilenin bilakis önde gelen Arap ülkelerinden Tel Aviv’le olağanlaşma istikametinde bir adım gelmezken, Riyad mart ayında tam aksisi bir adım atarak Çin’in orta buluculuğunda İran ile diplomatik bağlantıları tekrar başlattı. Bloomberg’in haberine nazaran BAE ve Bahreyn’in de, İsrail’in Filistinlilere karşı gittikçe sertleşen işgal rejimi nedeniyle muahededen rahatsızlık duyduğu ve Tel-Aviv ile bağlara uzaklık koymaya başladığı ortaya çıktı. Son yapılan araştırmalar, bu ülkelerin kamuoyunda mutabakata takviyenin de taban yaptığını ortaya koydu. Bu durumun da, bugünlerde Suudi Arabistan’ı İsrail’le muahedeye ikna etmeye çalışan ABD’nin işini epey zorlaştırdığı kaydedildi.
Birçok Arap ülkesi, İsrail’le anlaşmak için Filistin’deki işgalin sona ermesi ya da en azından kaidelerin güzelleştirilmesini öne sürerken, Tel Aviv idaresinin işgal rejimini gittikçe artırması Arap başşehirlerinde büyük rahatsızlığa yol açtı. Son olarak Batı Şeria’daki Cenin mülteci kampında 12 Filistinlinin şehit edilmesiyle sonuçlanan baskın sonrası İbrahim Anlaşmaları’na imza atan BAE kınama yayınlamıştı. İsrail’in Batı Şeria’da yasa dışı Yahudi yerleşimlerini süratle genişletmesi de Arap kamuoyundaki negatif bakışı artırıyor. Son olarak İsrail kabinesindeki Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich üzere isimlerin ırkçı açıklamaları Arap kamuoyunda reaksiyonla karşılanıyor. Ben-Gvir, Mescid-i Aksa’ya yapılan baskınlarla özdeşleşirken, Smotrich de başka birçok tartışmalı açıklamasının yanında mart ayında “Filistin halkı diye bir şey yok” diyerek şimşekleri üzerine çekmişti.
ABD merkezli Washington Institute’ın yaptığı kamuoyu araştırmalarına nazaran, 2020 yılında BAE ve Bahreyn’de sırasıyla yüzde 47 ve 45 olan İbrahim Anlaşmaları’na takviye, son olarak yüzde 27 ve 20’ye kadar düştü. Suudi Arabistan’da da tıpkı durumun geçerli olduğu ve mutabakat hakkında olumlu görüşün üç yıl içerisinde yarıya düşerek yüzde 20 düzeyine gerilediği bildirildi. İsrail’in Filistin konusunda verdiği kelamları tutmaması nedeniyle hayal kırıklığı yaşayan BAE’nin, Washington’la yaşadığı bahar havasının da sona erdiği tabir ediliyor. Abu Dabi idaresi, Washington’ın Çinli Huawei şirketiyle 5G muahedesini iptal etmesi tarafındaki ısrarının akabinde ABD’den F-35 uçakları alma teşebbüsünü dondurmuştu.
BAE’nin İsrail’le olağanlaşma yolunda yaşadığı kahırların, Riyad idaresi tarafından çok yakından izlendiği belirtiliyor. Bu durum, bölgedeki asıl gayesi Suudi Arabistan’ı İsrail’le barıştırmak olan ABD idaresinin işini de zora sokuyor. Biden idaresine yakınlığıyla bilinen New York Times gazetesi müellifi Thomas Friedman, Riyad’ın Tel Aviv’le bir mutabakat olması için NATO gibisi bir güvenlik garantisinin yanında, gelişmiş ABD silahlarına erişim, yasadışı Yahudi yerleşimlerinin inşasına son verilmesi, Batı Şeria’yı ilhak planından vazgeçilmesi ve iki devletli tahlil için çalışılması üzere unsurları koşul koştuğunu öne sürdü. ABD’nin bu mevzularda İsrail’e yaptırım gücü belirsizliğini korurken, Suudi Arabistan da siyasetini çeşitlendirmeyi sürdürüyor. Mart ayında, bölgede tesirini süratle artıran Çin’in orta buluculuğunda Suudi Arabistan ile İran ortasında 7 yılın akabinde ilgileri olağanlaştırma kararı alınmıştı. Bu durumun ise, İbrahim Mutabakatlarını “Arap dünyasıyla normalleşme”nin yanında “İran aykırısı bir koalisyon oluşturma” projesi olarak da gören İsrail’de hayal kırıklığı yarattığı biliniyor.
