Covid-19 pandemisi ortaya çıktığında tip-2 diyabet hastalarının risk kümesinde olduğu biliniyordu. İç Hastalıkları ve Endokrinoloji Uzmanı Prof. Dr. Hasan Aydın, lakin son günlerde enfeksiyon öncesi diyabet tanısı bulunmayan hastalarda da diyabet belirtileri görülmeye başlandığı ihtarında bulundu.
Covid-19 geçiren hastalarda tip-2 diyabet varsa hastalığın daha ağır seyrettiğini İç Hastalıkları ve Endokrinoloji Uzmanı Prof. Dr. Hasan Aydın, “Hastaneye yatma olasılıkları ve ağır bakıma olan muhtaçlıkları diyabeti olmayanlara nazaran daha fazla oluyor. Nedeni diyabetin bağışıklık sistemini baskılayan bir hastalık olmasıdır. Covid-19 başlı başına ağır bir hastalık. Buna bir de bağışıklık sistemini baskılayan diyabet eklendiğinde kişi hastalığı çok daha ağır geçiriyor” diye konuştu.
Son günlerde karşılaştıkları bir öbür noktanın da Covid-19 enfeksiyonunun sistemik bir tutulum yapmasından ötürü diyabete meyil yaratması olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri İç Hastalıkları ve Endokrinoloji Uzmanı Prof. Dr. Hasan Aydın, “Hem tedavide kortizon içeren ilaçların kullanılması, hem de Covid-19 enfeksiyonunun direkt pankreasa saldırıp hasar vermesine bağlı olarak diyabet gelişmesine neden olabiliyor” dedi.
COVİD SONRASI DİYABET GÖRÜLME RİSKİ ARTIYOR
ABD’li bilim insanları tarafından yapılan, Covid-19 geçiren 181 bin hastayla hastalığı geçirmeyen bir kümenin karşılaştırıldığı bir çalışmada çarpıcı sonuçlar elde edildiği bilgisini veren Prof. Dr. Hasan Aydın, 2021 yılında sonuçları yayınlanan çalışmaya nazaran Covid-19 geçirenlerde geçirmeyenlere oranla diyabet görülme riskinin yüzde 40 arttığını söyledi.
Diyabet riskinin artışına üç etkenin yol açabileceğini söyleyen Prof. Dr. Aydın, mevzuyla ilgili şu bilgileri verdi; “Öncelikle Covid virüsü pankreasta direkt hasar oluşturarak insülin yapma kapasitesini azaltır ve sonrasında diyabete yatkınlık oluşturabilir. İkinci bir etken olarak pandemi sürecinde, hareketsizlik, çok kalorili besin tüketimi insülin direncini arttırarak diyabet gelişmesine yol açabilir. Üçüncüsü de orta yahut ağır şiddette Covid-19 geçirenlerde kullanılan kortizon ilacı diyabet hastalığına yatkınlık oluşturabiliyor.”
Covid enfeksiyonu geçirmeden evvel zımnî şeker hastalığı için ilaç kullanan, diyet yapan bireylerin Covid-19 geçirdikleri sırada ve sonrasında bu ilaçlarını tertipli kullanamadıklarını ve tertipli diyet yapamadıklarını belirten Prof. Dr. Aydın bu faktöründe diyabet risk artışına yol açabileceğini vurguladı.
COVİD SONRASI DAHA DİKKATLİ OLMAK GEREKİYOR
Covid-19 geçiren bireylerin hastalık sonrası her zamankinden daha dikkatli olması gerektiği ikazında bulunan Prof. Dr. Aydın, kıymetli tavsiyelerde de bulundu: “Post Covid periyodunda yüzde 40 oranında diyabet riski artışından bahsediliyor. Bu nedenle Covid-19 geçiren bireyler hastalıktan sonra şeker takiplerini daha dikkatli yapmalı. Karbonhidrat ve şeker yüklü beslenmeden de uzak durmaları gerekiyor. Ayrıyeten hareketsiz kalınmaması, yaşa ve iklim kurallarına uygun aktivitelerini sürdürmesi de epey kıymetli. İdmanın hem diyabet gelişim riskini azalttığı hem de diyabetli bireylerde kan şekeri denetimi üzerine olumlu tesirleri olduğu uygun biliniyor.”
COVİD-19 SONRASINDA SÜREKSİZ DİYABET GELİŞEBİLİYOR
Covid-19 nedeniyle gelişen tip-2 diyabetin çoğunlukla süreksiz olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Hasan Aydın, Covid sonrası gelişen diyabetin en fazla 6 ay kadar sürdüğünü, 6 ayın sonunda ise kişinin kan şekerinin olağan düzeye düşerek tabiatıyla geçtiğini de belirtti. Prof. Dr. Aydın kelamlarına şöyle devam etti: “Bu durum yeni bir tanımlaya yol açacak. Muhtemelen “Post Covid Diyabet” üzere bir teşhis ortaya çıkacak. Bu hastalar görüldüğü kadarıyla farklı özellikler taşıyor. Alışılagelmiş diyabet tiplerinden daha farklı bir tipi oluşturuyor. Bir taraftan otoimmün bir hastalık seyri üzere görülüyor. Pankreasa karşı oto antikorlar geliştiğini tespit ediyoruz. Öte taraftan tip-1 diyabet üzere bir seyir ortaya çıkıyor. Hastaların insülin muhtaçlıkları ortaya çıkıyor, oral yoldan alınan ilaçlarla tedavi edilemiyorlar. Lakin bir taraftan da süreksiz bir hastalık, hastalar 6 ay sonra zaten düzeliyor.”
PANKREASA NE KADAR HASAR VERDİĞİ BİLİNMİYOR
Covid-19-sonrası geçirilen tip-2 diyabetin süreksiz olsa da ilerleyen periyotta bedende bırakacağı hasarların net olarak şimdi bilinmediğine dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri İç Hastalıkları ve Endokrinoloji Uzmanı Prof. Dr. Hasan Aydın, Covid-19 hastalarının pankreaslarından patoloji alınmadığından ne derecede hasar olduğunun maalesef bilinmediğini de işaret etti. Covid-19 nedeniyle hayatını yitiren bireylere otopsi yapılabilirse Covid-19’in pankreasa ne derecede tesir ettiğinin bilinebileceğini aktaran Prof. Dr. Aydın, lakin ne yazık ki ne ülkemizde ne de dünyada bu türlü bir çalışmanın şu ana dek yürütülmediğini de ekleyerek kelamlarını bitirdi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
