Geçmişte, radyodan ve televizyondan yeni haberleri takip ediyorduk. Günümüzde ise pek çok insan taşınabilir aygıt, tablet ve bilgisayarlar yoluyla isteği vakit, istediği yerden haberlere erişim sağlayabiliyor. Bunlar olumsuz haberleri de kapsıyor. Bu haberlerden gözümüzü ayırmamaya “programlı” olduğumuzdan olumsuz haberlere fazla kapılabiliyor ve bu haberleri gerisi arkasına okumaya devam ediyoruz. Bu aksiyonu o kadar çok yapıyoruz ki kendine özel bir tabiri bile var: Makûs haber takip etme bağımlılığı yani doomscrolling.
Siber güvenlik şirketi ESET, makus haber takip etme bağımlılığını ve bu bağımlılığın yol açtığı dijital güvenlik risklerini inceledi.
Kötü haber takip bağımlılığı, olumsuz haberleri etkin bir formda arama ve tüketme manasına geliyor. Doğal olarak bu davranış, dünyada olumsuz ve yıkıcı olayların meydana gelmesiyle de artış gösteriyor. İki yıl evvel dünya genelinde COVID-19 hadiselerinin artmasıyla makûs haber takip etme bağımlılığının yükselişe geçtiğini gördük. COVID-19’un tesirinin artık azalmasına ve pek çok ülkenin kısıtlamaları kaldırmasına karşın şu an tahminen de pandemiden çok daha önemli öteki bir tehditle karşı karşıyayız.
Ukrayna’da savaşın patlak vermesinden bu yana arama motorlarında Ukrayna, 3. Dünya Savaşı, Rusya, savaş ve işgal üzere sözlerin giderek daha fazla aratıldığını görüyoruz. Beşerler ortasında daha sık kullanılmasının yanı sıra bu sözlere online ve yazılı basında daha fazla yer verilmesi de akımı destekliyor.
Neden makûs haber bağımlısıyız?
Bunu, bir durum karşısında denetim sahibi olma isteği biçiminde açıklayabiliriz. Beşerler bir durumu değiştiremeyeceklerini hissettiklerinde endişelenmeye başlayabilir ve sahip olunabilecek küçük bir denetim hissine tutunmaya muhtaçlık duyabilirler. Dünyadaki olayları denetim edemesek bile hangi içerikleri tüketeceğimizi denetim edebiliriz. Tam da bu noktada berbat haber bağımlısı olmaya başlıyoruz. Bu durum başta zararsız, hatta doğal görünebilir, lakin duygusal istikrar ve entellektüel gelişim için son derece ziyanlı. Bilhassa de tükettiğimiz içerikler daha çok aksiyse, daima bir ekrana bağlı kalmak hayra alamet değildir. Berbat haber takip etme bağımlılığı sizi, konutta ve işte hayatınızın öteki alanlarına gereken kıymeti vermekten alıkoyabilir. Dahası, bu bağımlılığın üzerinizdeki olumsuz tesirinin farkında bile olmayabilirsiniz.
Kendinizi felaket haberleri ortasında kaybolmaktan kurtarmak için neler yapabilirsiniz?
- Öncelikle, toplumsal medyada olumsuz içerik yayınlayan haber akışlarını takip etmekten vazgeçin.
- Olumsuz haberlere ayırdığınız vakti kısıtlayın. Tehlikeli sulara kapılmaktan kaçının fakat olan bitenler konusunda da haberdar olun.
- Kendinizi sizi neşelendirebileceğini düşündüğünüz bireyler ve iş arkadaşlarınızla çevreleyerek olumlu çevrimdışı etkileşimlerde bulunmaya çalışın. Olumlu bahislere odaklanın, olumlu şeyler okuyun, izleyin ya da size zevk veren şeyler yapın.
- Tekrar berbat haberlere bakmaya başlarsanız kendinizi diğer bir şeyle meşgul etmeye çalışın. Bu türlü durumlarda bazen yalnızca telefonunuzu elinizden bırakmak bile işe yarayabilir.
- Uygulamalarda ne kadar vakit harcadığınızı takip etmek için bir ekran müddeti
izleme aracı kullanın.
Kötü haber takip etme bağımlılığının yol açtığı dijital güvenlik riskleri
Siber hatalılar, insanların çevrim içi davranışlarını varsayım etme konusunda başarılıdır. Zorluklarla karşılaştığımızda ya da diğerlerinin başına bir şey geldiğinde, kendimizi olumsuz içeriklerle boğma eğiliminde olduğumuzu bilirler. Peş peşe paylaşılan olumsuz içeriklerde makûs emelli kontaklar sunarak bu bağımlılığı istismar edebilirler. Berbat hedefli ilişkiler sizi geçersiz yarar tekliflerine, berbat hedefli yazılımlar indirmeye ya da hesap bilgilerinizi çalma emelli uydurma giriş sayfalarına yönlendirebilir. Bu birebir vakitte bir fidye yazılımı saldırısının kurbanı olmak için birinci adım da olabilir. Bu duruma ekseriyetle üzerinde düşünmeden makûs maksatlı bir ilişkiye tıklayarak düşebilirsiniz.
COVID-19’la ilgili dolandırıcılık aktiviteleri üzerinde yürütülen birçok ESET araştırması tam da bunu göstermektedir. Bugüne ve Omicron varyantının ortaya çıkmasına kadar, kaygı ve açgözlülükle bağlı toplumsal ve ruhsal faktörler, cürüm örgütü üyelerinin düzenlediği kimlik avı dolandırıcılığı, fidye yazılımı, ulusal sıhhat yetkililerini amaç alma, düzmece aşılar ve sertifikaların yanı sıra düzmece yahut standart altı testler, düzmece ferdî esirgeyici ekipman ve şahsî ve finansal data hırsızlığı etkinlikleriyle daha da arttı. Artık ise Ukrayna’daki savaşın patlak vermesinden sonra bağış dolandırıcılıkları başladı.
Kendinizi online tehlikelerden korumak için muteber üreticilerin sunduğu siber güvenlik tahlillerini kullanın. Dijital dünyada pusuda bekleyen birçok farklı tehdide karşı bu sayede müdafaa sağlayabilirsiniz.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
