Güney Amerika’da yetişen bir çeşit adaçayı olan Salvia hispanica, tüm dünyada Chia (Çiya) bitkisi olarak biliniyor. Bu bitkinin tohumları ise Chia tohumu olarak satılıyor ve kullanılıyor.
Chia tohumu, yüksek besin pahası ve sıhhat yararları ile bilinen bir besindir. Chia tohumu, omega-3 yağ asitleri, protein, lif, kalsiyum, magnezyum, fosfor ve demir üzere mineraller bakımından zengindir.
Ortalama 2 yemek kaşığı chia tohumu, 139 kalori, 4 gram protein, 9 gram yağ, 12 gram karbonhidrat ve 11 gram lif içeriyor. Besin kıymeti tarafından düşük kalori, yüksek posalı, kaliteli protein ve kalsiyum içeriği nedeniyle tercih edilen chia tohumunun rastgele tüketilmemesi gerekiyor. Bilhassa birtakım hastalıklarda bu besinler faydadan çok ziyan getirebiliyor.
İşte, besin bedeli istikametinden düşük kalorili, yüksek posalı, kaliteli protein ve kalsiyum içeriği ile beslenmede tercih edilen chia tohumunun değerli yararları:
Vücudumuzdaki hür radikallerle çaba ederek kalp hastalıkları, kanser ve yaşlanmaya karşı savaşan antioksidanlar açısından zengindir. Birebir vakitte chia tohumu ve yağı tokoferol, fitosterol, karetenoiddoğal antioksidan havuzuna sahiptir.
Toplam diyetsel lif (TDF) içeriği günlük diyet içeriğinde değerli bir kaynak olduğundan sıhhat üzerinde faydalı tesirleri bulunuyor. Keten tohumu, buğday, arpa, mısır soya fasulyesi üzere besinlerden daha fazla posa içeriğine sahip olan chia tohumunun kardiyovasküler hastalıklar, kanser ve tip 2 diyabete karşı kollayıcı tesirinin yanı sıra kilo vermeye de katkısı olduğu düşünülüyor. Chia tohumu, su ile temas ettiğinde oluşan jelimsi yapı tok kalmaya yardımcı oluyor. İki yemek kaşığı chia tohumu 11 gram lif içeriği ile günlük lif gereksinimimizin yüzde 42 sini sağlıyor. Kendi yükünü 12 defa emerek doygunluk sağladığı için iki yemek kaşığı chia ile günlük kalori alımını azaltmak mümkün olabiliyor.
Chia tohumu doymamış yağ asitlerinden varlıklı ve yaklaşık yüzde 60 linolenic asit (n-3) içeriğine sahiptir. Omega3 yağ asitleri bakımından epeyce varlıklı olan chia tohumları, somondan da daha yüksek oranda Omega 3 içeriyor. Münasebetiyle kolesterolü düşürerek kalp sıhhati açısından çok değerli olduğu bilinen Omega 3 muhtaçlığını karşılamak için chia tohumu tercih edilebilecek eserler ortasında yer alıyor.
Chia tohumu sütten altı kat daha fazla kalsiyum içeriyor. Bu özelliği ile vejetaryenler, süt ve süt eserlerine karşı hassas şahısların, osteoporoz hikayesi olanların, menopoz mühletince artan kalsiyum gereksinimini karşılamak isteyenlerin beslenmesinde rahatlıkla kullanabileceği bir besin.
Chia tohumu glüten içermediği için, çölyak hastaları, glütene karşı hassasiyeti olanlar ve crohn hastalarının da tercih edebileceği sağlıklı bir besin olarak gösteriliyor.
Kan şekerini dengeleyen ve çinko açısından da güçlü olan chia, bedendeki iştah sistemini düzenleyen leptin hormonunun artmasına yardımcı oluyor. Birebir vakitte en yeterli bitkisel protein kaynakları ortasında yer alıyor. Chia tohumu, güçlü lif içeriği yanında en uygun bitkisel protein kaynakları ortasında yer alıyor. Sindirimi yavaşlatma özelliği de olan chia tohumu kilo vermek isteyenlerin de diyet listelerinde yer buluyor.
Protein sentezinde vazife alan esansiyel aminoasitleri içerdiğinden ötürü chia tohumları, protein kalitesi istikametinden başka tahıl, baklagiller ve yağlı tohumlara nazaran daha zengindir.