Kandiller; ışıklarıyla yalnızca karanlık gecelerimizi değil, tıpkı vakitte manevî feyziyle de daralan gönüllerimizi aydınlatan, zihinlerimizi berraklaştıran gecelerdir.
Kandiller; öze dönüşün, Büyük Yaratanımıza yürekten yakarış ve yönelişin, günahlarla kirlenmeye yüz tutmuş gönüllerimizi arındırmanın, süreksiz olanla kalıcı olanı fark etmenin, kalp gözümüzü açıp gönül dünyamızı temizlemenin fırsatı olan, nefsin aldatıcı dilek ve isteklerinden uzaklaşmanın imkânlarını sunan kutlu vakit dilimleridir.
İşte Mevlid Gecesi de insanı insan yapan bütün hoşlukların odaklandığı bir şahsiyet olan rahmet elçisi Hz. Peygamberin doğumunu kutladığımız, onun ferdi ve toplumsal hayatımızı aydınlatan insanlık ve merhametini, insaf ve adaletini, sabır ve metanetini, kerem ve cömertliğini, kısaca insanlığa sunduğu pahaları anlayıp hayatımızı onun ulu ahlâkıyla güzelleştireceğimiz bir tazelenme mevsimidir.
Sünniler Rebiülevvel ayının Onbirinci gecesini Onikinci’ye bağlayan geceyi (25-26 Nisan 571 Miladi tarihine Muhammed’in doğum gününe rastlaması nedeniyle mevlid kutlanır), Şiiler ise 17. günü Mevlid günü ve 17’ye dönen geceyi de Mevlid Gecesi olarak isimlendirirler.
Türkiye’de Osmanlı Devleti padişahı II. Selim’den itibaren bu kutlama gün ve gecelerinde, minarelerde kandil yakılmasıyla birlikte kandil ismini almıştır.
Sadece Mevlid Gecesinde yapılması gereken özel ibadetler yoktur. İşte her kandil gecesinde yapılması gereken ibadetler:
Kur’ân–ı Kerim okunmalı; okuyanlar dinlenmeli; uygun yerlerde Kur’ân ziyafetleri verilmeli; Kelamullah’a olan sevgi, hürmet ve bağlılık hisleri yenilenmeli, kuvvetlendirilmeli.
Peygamber Efendimiz (sas)’e salât ü selâmlar getirilmeli; O’nun şefaatini ümit edip, ümmetinden olma şuuru tazelenmeli. (Allahumme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ve sellim Manası: Ey Allahım ! Efendimiz, büyüğümüz Muhammed’e, evladu iyaline, ashabına salatu selam eyle.(Rahmet et, selametlik ver.))
Kaza, beyhude namazlar kılınmalı; varsa o geceye ilişkin nakledilen namazlar, onlar da ayrıyeten kılınabilir; kandil gecesi, özü itibariyle ibadet ve ibadette ihsan şuuruyla ihya edilmeli. Beyhude namazı nasıl kılınır, aşağıdaki kontaktan öğrenebilirsiniz.
Tefekkürde bulunulmalı; “Ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum, Allah’ın benden istekleri nelerdir” üzere hususlar başta olmak üzere hayatî problemlerde derin niyetlere girmeli.
Günahlara samimi olarak tevbe ve istiğfar edilmeli; idrak edilen geceyi son fırsat bilerek nedamet ve inabede bulunulmalı.
Bol bol zikir, evrad ü ezkarda bulunulmalı.
Mü’minlerle helalleşilmeli; onlarla irtibatımız cihetinden istekleri alınmalı.
Küs ve dargın olanlar barıştırılmalı; gönüller alınmalı; kederli yüzler güldürülmeli.
Üzerimizde hakları olanlar aranıp sorulmalı; vefa ve kadirşinaslık ahlâkı yerine getirilmeli.
Yoksul, kimsesiz, öksüz, yetim, hasta, sakat, yaşlı olanlar ziyaret edilip, sevgi, şefkat, hürmet, armağan ve sadakalarla keyifli edilmeli.
O gece ile ilgili âyetler, hadîsler ve bunların yorumları ilgili kitaplardan ferden yahut cemaaten okunmalı.
Dini toplantılar, paneller ve sohbetler düzenlenmeli; va’z ü nasihat dinlenmeli; şiirler okunmalı; ilâhî ve ezgilerle gönüllerde başka bir dalgalanma oluşturmalı.
Kandil gecesinin akşam, yatsı ve sabah namazları cemaatle ve mescitlerde kılınmalı.
Sahabe, ulema ve evliya türbeleri ziyaret edilmeli; hoşnutlukları alınmalı; ve manevî iklimlerinde vesilelikleriyle Hakk’a niyazda bulunulmalı.
Vefat etmiş yakınlarımızın, dostlarımızın ve büyüklerimizin kabirleri ziyaret edilmeli; iman kardeşliğine ilişkin sadakati yerine getirilmeli.
Hayattaki manevî büyüklerimizin, üstadlarımızın, anne ve babamızın, dostlarımızın ve başka yakınlarımızın kandilleri şahsen giderek yahut telefon, faks veya e–mail çekerek tebrik edilmeli; duaları istenmeli.
Bu kandil gecelerinin gündüzlerinde mümkün olduğunca oruç tutulmalı.
İslam alemi için günahların affına vesile olan namaz olarak geçen Tesbih namazı 4 rekat olarak kılınır. Bu özel gecede tesbih namazını kılmak için öncelikle tesbih duasını bilmek gerekir. Tesbih namazında her rekatta 75 tesbih adeti okunur. Toplamda 4 rekatta 300 tesbih okunur.
Mevlid Gecesinde kılınması önerilen tesbih namazı vardır. Kandil namazına ise şöyle niyet edilir;
Yâ Rabbî, niyet eyledim rızâ-i şerîfin için tesbih namazına. Yâ Rabbî, bu gece teşrifleriyle âlemleri ışığa garkettiğin sevgili habîbin, başimızın tâcı Resûl-i Zîşân Efendimiz Sallallahu Aleyhi Wesellem’in hürmetine ve bu geceki esrârın hürmetine ben âciz kulunu da afv-ı ilâhîne, feyz-i ilâhîne mazhar eyle. Allâhü Ekber”
