Her 8 bayandan birinde görülen göğüs kanseri, dünya çapında her yıl yaklaşık 2.3 milyon yeni teşhis ve her yıl 500 binden fazla bayanın vefatına yol açıyor. Kaynakların kısıtlı olduğu ve gelişmemiş ülkelerde göğüs kanseri olan bayanların büyük çoğunluğuna hastalığın ileri evresinde teşhis konulduğunu belirten Ankara Liv Hospital Bayan Doğum ve Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Dr. Nazlı Özkan, “Bu da hayatta kalma oranlarının düşük olmasına neden oluyor. Halbuki ki erken evre göğüs kanserlerinin yüzde 90’ı, çoğunlukla memeyi koruyan tedavilerle iyileşebiliyor” dedi.
Meme kanseri için birçok risk faktörü tanımlandığını anlatan Özkan, “Bunlardan en değerlileri bayan olmak, ileri yaş, yüksek kan şekeri, obezite, hareketsizlik, fazla kırmızı et tüketimi, sigara ve alkol kullanımı. Ayrıyeten endokrin bozucu ksenoöstrojenlere çok maruz kalmak göğüs kanseri gelişimi için risk faktörü olarak öne çıkıyor. Plastik, parfüm, beden bakım eserleri ve böcek ilaçları üzere eserlerde bulunan ksenoöstrojenlerden kaçınmak için mümkün olduğunca organik içerikli eserler kullanmak, plastik ambalaj kullanımını azaltmak gerekiyor. Yiyecekleri plastikte saklamak ve bilhassa plastikle ısıtmaktan kaçınmak ve mümkün olduğunca doğal paklık eserleri, deterjanlar, koku ve parfümler kullanmak gerekiyor” diye anlattı.
Çoğu göğüs kanserinin kalıtsal olmadığını hatırlatan Özkan, “Ailesel kanser hikayesi olması da öteki bir kıymetli risk faktörü. Kalıtsal göğüs ve yumurtalık kanseri sendromu , kişinin göğüs, yumurtalık ve öteki kanserlere yakalanma mümkünlüğünü artırıyor. Bu durum kalıtsaldır, yani ailelerde kuşaklarca aktarılabilen BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki mutasyonlardan kaynaklanıyor. Daha az yaygın olan öteki genlerdeki mutasyonlar da yeniden bu sendrom ile ilişkilendiriliyor. Bir bayanın hayat uzunluğu göğüs kanseri olma ihtimali yüzde 12’lerde iken, mutasyona sahip olmak riski yüzde 40-70’lere kadar çıkarıyor” halinde konuştu. Kendisi yahut ailesinde göğüs kanseri hikayesi olan bayanlar için hastalığın genetik bir mutasyondan kaynaklandığını genetik testle anlayabildiklerini anlatan Özkan, mutasyon tespit edilirse göğüs ve yumurtalık kanserini önlemeye yardımcı müdahalelerle riski en aza indirdiklerini söyledi. Bölgelere bağlı olarak değişmekle birlikte yaklaşık her 300 ila 800 şahıstan birinin BRCA1 yahut BRCA2 mutasyonu taşıdığını hatırlatan Özkan, “Yani herkes bu mutasyonlara sahip olabilir. Fakat göğüs ve yumurtalık kanserlerinin birden fazla bu sendrom ile alakalı değil. Her 100 göğüs kanserinden sırf 3’ü ve her 100 yumurtalık kanserinden 10’u BRCA1 ve BRCA2 mutasyonlarından kaynaklanıyor. Mutasyon taşıyıcısı olsun ya da olmasın teşhis alan bayanların jinekolojik açıdan takip edilmesi gerekiyor” sözlerini kullandı.
Her yıl ekim ayında (Meme Kanseri Farkındalık Ayı) göğüs kanseri taramalarını teşvik etmeyi amaçladıklarını lisana getiren Özkan, “Meme kanseri için birtakım risk faktörleri, örneğin bayan olmak, yaşınız yahut genetiğiniz değiştirilemez. Lakin, tertipli idman, sigara kullanmamak, sağlıklı beslenmek, belli yiyecekler ve kimyasallara maruziyeti en aza indirmek üzere yaşama şekli seçimleri değiştirilebilir. Mümkün olan en sağlıklı yaşama biçimini seçip rutin denetimleri aksatmayarak riski azaltabilirsiniz” diye anlattı.
